गुढीपाडवा भाग ७

गुढी

या शब्दाचा उगम संस्कृत भाषेत नसून, तो देशी भाषेत व बहुजनांच्या संस्कृतीमधील आहे. कानडी भाषेत 'ध्वज' या अर्थी 'गुडी' हा शब्द आला असून 'नाडगुडी' म्हणजे राष्ट्रध्वज असा अर्थ आला आहे

गुढीपाडव्याच्या स्वरूपाविषयी

गुढी हा शब्द व गुढी ही संकल्पना मराठी संस्कृतीत किमान १२ व्या १३ व्या शतकापासून आढळतात. गुढीचा एक अर्थ 'ध्वज' वा 'पताका' असा आहे. राजे, सेनापती यांच्या विजयाचा आनंद साजरा करण्यासाठी तसेच राज्यभिषेक, सण, उत्सव इ. आनंदाचे सण साजरे करण्यासाठी ध्वज उभारले जात.

राम रावणाला मारून अयोध्येत परतला तो दिवस गुढी पाडव्याचा नव्हे....

अनेक जण गुढी पाडव्याचा संबंध रामाच्या रावणावरील विजयाशी जोडतात. परंतु त्यास आधार मिळत नाही.

रामाने रावणाचा पराभव केला येताना रामास परशुराम आडवा आला, रामाने परशुरामावर विजय मिळविला, तो वनवासातून परत आला  त्याचा राज्याभिषेक झाला तेव्हा लोकांनी ध्वज उभारले हे खरे आहे, पण तो दिवस गुढीपाडव्याचा नव्हता.

सिध्देश्र्वर शास्त्री चित्राव यांनी 'राम'  नोंदीत म्हटले आहे, वैशाख शुक्ल  ५,  राम के  चौदहा वर्ष वनवास की समाप्ती, एवं उसी दिन प्रयाग मे भारद्वाज आश्रम मे आगमन,  वैशाख शुक्ल६ नंदिग्राम मे राम एवंम भरत की पुनर्भेट. वैशाख शुक्ल ७. राम का राज्याभिषेक....

गिरीश प्रभाकर कु-हाडे
7798981199
Kurhadegirish@gmail.com